Energieprijzen oktober 2024: Elektra in de lift? Of onder spanning?

Lees vol energie onze nieuwsbrief over de ontwikkelingen van de energiewereld in oktober 2024.

De energiebranche stond in oktober wederom niet stil. Van de nieuwste trends op de oliemarkt tot prijsstijgingen en -dalingen in kolen en gas, en de impact van veranderende CO₂-emissierechten – er was geen gebrek aan beweging. In deze nieuwsbrief van oktober 2024 praten we je bij over de hoogtepunten en geven we je een kijkje vooruit. Daarnaast nodigen we je graag uit voor onze kennissessie op 29 november, waar je alles te weten komt over batterijopslag en hoe dit voor jouw bedrijf kan werken. Mis het niet!

De energiebranche stond in oktober wederom niet stil. Van de nieuwste trends op de oliemarkt tot prijsstijgingen en -dalingen in kolen en gas, en de impact van veranderende CO₂-emissierechten – er was geen gebrek aan beweging. In deze nieuwsbrief praten we je bij over de hoogtepunten en geven we je een kijkje vooruit.

Daarnaast nodigen we je graag uit voor onze kennissessie op 29 november, waar je alles te weten komt over batterijopslag en hoe dit voor jouw bedrijf kan werken. Mis het niet!

Algemene trends en ontwikkelingen

De energiebranche is volop in beweging, met mondiale ontwikkelingen die ons werk beïnvloeden. Van rentewijzigingen in Amerika tot fluctuaties in de Europese industrie.

• Renteontwikkeling in de VS: De Federal Reserve heeft een renteverlaging van 0,5% doorgevoerd, maar verwacht nu mogelijk nog 0,25% in november. Dit is bedoeld om de inflatie onder controle te houden en de economie te stimuleren met positieve cijfers over nieuwe banen en dalende werkloosheid.
• Chinese marktontwikkelingen: Tijdens een vakantieperiode in China steeg de Hang Seng index met 35% door overheidsinterventies, hoewel de verduidelijking van stimuleringsmaatregelen gemengde reacties opriep. De focus ligt op honderden miljarden euro’s voor banken en het stimuleren van de vastgoedmarkt.
• Europese economie onder druk: De ECB heeft de rente opnieuw verlaagd naar 3,25% om investeringen en uitgaven te bevorderen. Echter, de auto-industrie heeft een daling van 20% in nieuwe registraties gezien. Verder is er weinig hoop op een economische groei in Duitsland.
• Veilige havens en goudprijs: Door geopolitieke onrust en economische onzekerheid wenden investeerders zich tot “veilige havens”, zoals goud. Dit heeft geleid tot een stijging van de goudprijs naar historische niveaus.
• Veranderende valutakoersen: De dollar wint terrein ten opzichte van de euro, van 1,12 naar 1,08. Dit heeft gevolgen voor de internationale handel en de economische verhoudingen tussen Europa en de VS
• Japanse politieke onzekerheid: De recente verkiezingen in Japan leidden tot een breuk in de hegemonie van de grootste partij, wat mogelijk politieke onzekerheid met zich meebrengt in de op twee na grootste economie ter wereld.

De oliemarkt is in de afgelopen maand een ware achtbaan geweest, met prijzen die schommelden door geopolitieke spanningen en interne OPEC-dynamiek. Terwijl zorgen over mogelijke aanvallen in het Midden-Oosten de prijzen omhoogstuwden, lijkt de situatie nu weer te stabiliseren.

• Prijsstijging door geopolitieke spanning: Sinds 26 september steeg de olieprijs van $71,09 naar $80,93 per vat, gedreven door zorgen over Israëlische aanvallen op de Iraanse olie-infrastructuur. De vrees dat de Straat van Hormuz, een cruciale exportroute, afgesloten zou kunnen worden, heeft bijgedragen aan deze stijging.
• OPEC en productie kwesties: Er is onenigheid binnen de OPEC, met Saudi-Arabië dat wil reageren op andere landen die hun productiequota overschrijden. Dit kan leiden tot een verhoging van de productie, wat de olieprijs kan verlagen om de winstgevendheid van bepaalde leden onder druk te zetten.
• Olievoorraden in de VS: De olievoorraden in de VS zijn deze maand sterk toegenomen, de grootste stijging sinds april. Dit komt doordat de vraag onder druk staat door onderhoud aan raffinaderijen, wat kan helpen bij een toekomstige stijgende vraag.
• Dalende vraagverwachtingen: De verwachtingen voor de olievraag zijn naar beneden bijgesteld door de OPEC en de IEA. Economische signalen uit China zijn beter, maar nog niet genoeg om een significante stijging in de vraag te rechtvaardigen.
• Marktreactie op gewapende conflicten: De olieprijs zakte naar $71,42 toen Israël beperkte militaire acties uitvoerde zonder de olie- of nucleaire infrastructuur aan te vallen. Dit heeft geleid tot een verhoogde druk en een afname van de risicopremie door slechte economische cijfers.

De kolenmarkt heeft deze maand flink bewogen, met schommelende prijzen en wisselende voorraden. Wereldwijde markten, van Europa tot Azië, blijven de kolenprijs beïnvloeden, met name door ontwikkelingen in vraag en aanbod, en de dynamiek op de gasmarkt. 

• Prijsstijgingen en -dalingen wisselen elkaar af: De Europese kolenprijzen begonnen de maand met een stijging door dalende voorraden, maar zakten later weer in door toenemende voorraden en een afnemende risicopremie. Uiteindelijk zijn de prijzen aan het eind van de maand weer gestegen door stijgende gasprijzen en lage liquiditeit op de kolenmarkt.
• Invloed van Aziatische kolenmarkt en China’s productie: In Azië, en met name in China, bleven de kolenvoorraden stabiel of namen zelfs toe, wat invloed heeft op de Europese markt. China rapporteerde een recordimport van kolen en zag ook een stijging in kolenproductie, deels door beëindigde veiligheidsinspecties. Kolen blijven een belangrijke energiebron in China’s elektriciteitsproductie, met steenkool verantwoordelijk voor bijna 60% van de energiemix.
• Variërende Europese voorraden door warm weer en windenergie: Het zachte herfstweer en een gezond aanbod van windenergie zorgden tijdelijk voor een lagere vraag naar steenkool in Europa, waardoor de kolenvoorraden licht herstelden. Echter, de verwachting is dat met koudere temperaturen de vraag naar steenkool weer zal toenemen.
• Beperkte liquiditeit beïnvloedt prijsvorming: Door de lage liquiditeit op de kolenmarkt hebben zelfs kleine transacties een grote impact op de prijzen. Dit zorgt voor een extra laag volatiliteit, vooral bij stijgende gasprijzen, wat het sentiment op de kolenmarkt verder beïnvloedt.
• Import en voorraadniveau ’s als belangrijke factoren: Terwijl Europa meer kolen importeert door stijgende vraag, zorgt het milde weer ervoor dat de voorraden zich relatief stabiel houden. De piek van thermische kolenimport naar Europa deze maand wijst echter op een mogelijke voorraadaanvulling om aan de wintervraag te voldoen.

De CO₂-markt toont deze maand flinke schommelingen. Met de veranderende prijzen voor emissierechten en een onzeker energievooruitzicht, blijft de impact voor bedrijven aanzienlijk.

• CO₂-prijs onder druk door aanbod van duurzame energie: De prijzen voor CO₂-emissierechten daalden de afgelopen maand naar €61,89 per ton. Deze daling was vooral het gevolg van een toename van zon- en windenergie, waardoor de vraag naar emissierechten afnam. Ook zwakke macro-economische vooruitzichten drukten de prijzen, met een algemene trend van meer aanbod dan vraag.
• Opwaartse correctie door koopinteresse: Na een terugval richting de € 60,00 ontstond er opnieuw koopinteresse, waardoor de prijs weer opkrabbelde naar € 66,80 per ton. Dit keer was er vooral veel speculatieve handel, waarbij sommige spelers op verdere dalingen gokten, maar het breekpunt van € 60,00 niet doorbroken werd, wat juist voor prijsstijgingen zorgde.
• Bandbreedte en afwezigheid van fundamentele veranderingen: Ondanks alle bewegingen blijft de bandbreedte van de CO₂-prijzen tussen de € 60 en € 66 per ton, met weinig fundamenteel nieuws dat een sterke stijging of daling veroorzaakt. De koppeling met de gasprijzen is echter sterk, wat betekent dat een verdere stijging van CO₂-prijzen wellicht afhangt van de gasprijsontwikkelingen.
• Invloed van het warme weer en beperkte windproductie: Het warme herfstweer verlaagt de stroomvraag, maar de lage windenergieproductie in Europa zorgt ervoor dat conventionele opwekking noodzakelijk blijft. Dit leidt tot een stabiele vraag naar CO₂-rechten, wat de prijs binnen de genoemde bandbreedte houdt.
• Speculatieve posities en prijsschommelingen: Het Commitments of Traders-rapport toont dat de netto shortposities van speculanten niet veranderd zijn. Dit wijst erop dat een deel van de markt nog steeds op een prijsdaling inzet, ondanks de aanhoudende prijsschommelingen.

Termijn markt

De elektriciteitsmarkt kende afgelopen maand flink wat beweging, met stijgende prijzen en schommelingen in CO2-kosten die de energieprijzen aansturen.

• Dalende CO2-prijzen: Ondanks een stijging van de gasprijzen zijn de CO2-prijzen de afgelopen week met 6% gedaald, wat zorgde voor relatief stabiele elektriciteitstermijnprijzen. Dit wordt deels veroorzaakt door minder vraag vanuit de industrie en een lagere opwekking door conventionele centrales, wat resulteert in minder CO2-uitstoot.
• Invloed van de kolenprijs en CO2-markt op lange termijn prijzen: De lange termijn elektriciteitsprijzen stijgen licht door de recente correctie in kolenprijzen en een lichte stijging in de CO2-markt. Hoewel Europese kolencentrales minder worden ingezet dan vorige jaren, bleven kolenvoorraden in september relatief stabiel door de lage vraag in de afgelopen maanden.

Spot markt

De oplopende kosten hebben directe gevolgen voor bedrijven, die hun energie-uitgaven steeds kritischer in de gaten houden.

• EPEX-prijzen pieken in oktober: De gemiddelde EPEX-dagprijs voor oktober ligt boven de 80 €/MWh, het hoogste gemiddelde van dit jaar tot nu toe. Deze prijsstijging komt door lagere temperaturen en de beperkte beschikbaarheid van hernieuwbare energiebronnen. De verwachting is dat een warmere periode en meer opwekking door wind en zon dit effect in de tweede helft van oktober mogelijk kunnen dempen.
• Fluctuaties in de dagprijzen door weersomstandigheden: Door een wisselend aanbod van zonne- en windenergie en lagere temperaturen zijn de gemiddelde EPEX-dagprijzen de afgelopen week gestegen van 76 €/MWh naar 106 €/MWh. Vooral in de avonduren zijn de prijzen hoog vanwege de inzet van conventionele centrales door een beperkte flexibiliteit in het aanbod.

Termijn markt

Gas is de afgelopen maand een heet hangijzer geweest, met fluctuaties in prijzen en een politieke dans die de zakelijke markt in zijn greep houdt. 

• Invloed orkaanseizoen Golf van Mexico: In de Golf van Mexico dreigen orkanen de olie- en gasinfrastructuur te verstoren, wat vertraging kan veroorzaken in het transport naar Europa en Azië.
• Oekraïne-Rusland transportovereenkomst onzeker: De gaslevering vanuit Rusland via Oekraïne staat onder druk, met een mogelijk definitieve beëindiging van de transportovereenkomst na 1 januari 2025. Alternatieve routes en oplossingen worden onderzocht, maar onzekerheid blijft.
• Stijgende vraag naar LNG: Europa krijgt te maken met stevige concurrentie uit Azië voor vloeibaar aardgas (LNG), wat de leveringen naar Europa kan beperken en mogelijk prijzen verder opdrijft. De ontwikkeling van nieuwe LNG-capaciteit loopt vertraging op, wat de komende jaren voor een krappe markt kan zorgen.
• Baseload prijs oktober: In oktober bereikte de baseload gasprijs voor CAL 25 op de termijnmarkt zijn hoogste punt op €42,05 en het laagste punt op €38,05, met een procentueel verschil van ongeveer 10,51%.

Spot markt

De wereldwijde situatie blijft onvoorspelbaar, en dat heeft directe gevolgen voor de energiemarkt. 

• Gasprijs gestegen door koude start oktober: Korte termijn gasprijzen gingen omhoog door lagere temperaturen en een hogere vraag naar gas. Hoewel het aanbod stabiliseert, blijft de vraag de prijzen beïnvloeden.
• Noorse gasproductie nog niet optimaal: Ondanks dat onderhoudswerkzaamheden zijn afgerond, verloopt de Noorse gasexport nog altijd niet vlekkeloos, wat een krapte op de markt veroorzaakt